A mund të të heqin nga interneti për një film të shkarkuar? Gjykata e Lartë e SHBA-së po vendos tani

Në javët e fundit të nëntorit 2025, dy prej gjykatësve më të fuqishëm të SHBA-s u hodhën në debat publik — jo thjesht për të drejtat e autorit, por për diçka që prek secilin përdorues interneti në botë: sa përgjegjës duhet të jetë një ofrues shërbimi interneti (ISP) kur një përdorues i tij shkarkon përmbajtje në mënyrë të paligjshme?

Çështja e bërë publike si Cox Communications v. Sony Music Entertainment, ka ndezur diskutime të ashpra në sallat e gjykatës — dhe Gjykata e Lartë pritet të vendosë nëse ISP-të duhet të largojnë përdoruesit që dyshohen për pirateri. Në qendër të debatit nuk është vetëm ligjshmëria — por liria dixhitale.

Argumenti i industrisë së muzikës është i qartë: kur përdoruesit vazhdojnë të shpërndajnë materiale të mbrojtura me të drejta autori — edhe pasi kanë marrë paralajmërime — ISP-të nuk duhet të mbeten indiferentë. Në një rast historik, një gjykatë vendosi që ISP-ja të paguante një dënim prej miliarda dollarësh për përgjegjësi në përhapjen e përmbajtjeve pirate.

Por shumë prej gjykatësve — dhe kritikëve — po pyesin: çfarë do të ndodhë me familje, shtëpi, spitale, universitete — me mijëra institucione që përdorin të njëjtin internet — nëse ISP-të detyrohen të privojnë të gjithë lidhjen për shkak të veprimeve të një individi? A është e drejtë që të gjithë të paguajnë për fajin e pakicës?

Në seancën që po zhvillohet tani në Gjykatën e Lartë, u ngritën pikëpyetje me peshë: a është e drejta e aksesit në internet një e drejtë themelore që nuk mund të cenohet lehtësisht? A mund të kthehet interneti në diçka që humbet me një paralajmërim — ashtu si të ndaloje një llogari bankare për një akuzë? Disa prej gjykatësve shprehën shqetësimin se vendimi mund të krijojë precedent që lejon ndërprerje masive lidhjesh — jo vetëm për individë, por për komunitete të tëra: rrjete të përbashkëta, institucione, familje që ndajnë të njëjtin adresë IP. Një vendim i tillë mund ta kthejë internetin nga hapje globale në privilegj të kontrolluar, të ndjeshëm ndaj padive private dhe akuzave — shpesh të bazuara jo në dëshmi konkrete, por në pretendime.

Në anën tjetër, për mbrojtësit e të drejtave të autorit — artistë, studio muzikore, shtëpi botuese — çështja është e thjeshtë: pa detyrimin e ISP-ve për të ndërmarrë veprime, rrjedh pirateria e jashtë kontrollit. Ata argumentojnë se një “dënim paralajmërues” publik për përdoruesit do të frenonte shpërndarjen ilegale në masë — dhe se industrive u duhet mbrojtje reale, jo vetëm letra dhe paralajmërime të pabefasonshme.

Në letër — kjo është një betejë ligjore. Në praktikë — mund të jetë një pikë kthese për internetin si e njohim. Vendimi i Gjykatës së Lartë mund të përcaktojë nëse interneti mbetet hapësirë lirie dhe aksesit për të gjithë, apo kthehet në skemë privilegjesh ku lidhja mbetet në dorë të kompanive dhe padive private.