Përplasja për ligjet e inteligjencës artificiale: tentativa federale për t’i bllokuar shtetet dështon sërish

Përpjekjet për të krijuar një kornizë të centralizuar për inteligjencën artificiale në Shtetet e Bashkuara kanë marrë një tjetër goditje. Iniciativa e mbështetur nga administrata e ish-presidentit Donald Trump — që synonte të ndalonte ligjet shtetërore për IA-në dhe t’i zëvendësonte me një qasje federale — ka dështuar sërish në Kongres. Kësaj here, jo për mungesë presioni politik, por sepse vetë republikanët ishin të ndarë lidhur me idenë e kufizimit të pushtetit të shteteve.

Nisma synonte një ndryshim të qartë: heqjen e fuqisë së shteteve për të vendosur rregulla të pavarura ndaj teknologjive të IA-s, duke i dhënë qeverisë federale kontroll të plotë. Mbështetësit e këtij ndryshimi argumentuan se një mozaik rregulloresh në 50 shtete do të vononte inovacionin, do të rriste kostot e zhvillimit dhe do të vendoste kompani amerikane në disavantazh global. Industri të mëdha të teknologjisë, përfshirë kompani të IA-s, e kanë përkrahur këtë linjë prej muajsh. Por realiteti politik në Washington doli më kompleks. Një grup senatorësh republikanë — të njohur shpesh për mbështetjen e tyre ndaj autonomisë së shteteve — refuzuan të avancojnë ndryshimin, edhe pse ai ishte përfshirë në një paketë më të gjerë legjislative, zakonisht të suksesshme. Rezultati ishte i qartë: pa konsensus brenda partisë, nisma nuk mund të kalonte. Kjo nënkupton se ligjet aktuale të miratuara nga shtetet — që adresojnë transparencën e modeleve të IA-s, mbrojtjen nga diskriminimi algoritmik dhe përdorimin e teknologjive të rrezikshme — do të mbeten në fuqi. Kalifornia, Kolorado, Ilinoi dhe disa shtete të tjera tashmë kanë kaluar rregullore të ashpra, duke vendosur standarde që kompanitë e mëdha teknologjike duhet t’i ndjekin.

Për shumë analistë, ky zhvillim tregon një dinamikë të rëndësishme: derisa SHBA-të nuk kanë një ligj federal për inteligjencën artificiale, shtetet po mbushin boshllëkun me politikat e tyre. Dhe duket se Kongresi nuk është i gatshëm t’ua heqë këtë kompetencë — të paktën për tani. Në sfond mbetet një debat më i madh për të ardhmen e IA-s në vend. A duhet rregulluar nga qeveria qendrore, për të shmangur fragmentimin? Apo duhet t’iu lihet shteteve liria për të mbrojtur qytetarët sipas nevojave të tyre lokale? Për momentin, zëri i shteteve ka fituar — dhe kompanitë e teknologjisë duhet të vazhdojnë të lundrojnë mes rregullave të ndryshme, shpesh kontradiktore, në të gjithë vendin.